OVERGEWICHT en OBESITAS REVALIDATIE
Effecten van fitness op overgewicht en obesitas
Regelmatige lichaamsbeweging gecombineerd met aangepast voedingsadvies en gedragsverandering om het overgewicht of obesitas aan te pakken, vormen een cruciaal onderdeel voor de behandeling. Ook na obesitasheelkunde is regelmatige lichaamsbeweging essentieel. Het verhogen van lichaamsbeweging heeft een aantal gunstige effecten op gewichtsverlies, met name:
- lichaamsgewicht: om 1 kg vet te verbranden moet je 7000 calorieën gebruiken. Als je dagelijks 300 extra calorieën gebruikt door fysiek actief te zijn, betekent dat na een jaar een verlies van 15.6 kg vet.
- lichaamssamenstelling: fysieke activiteit zorgt voor een daling van je vetmassa en een stijging van je vetvrije massa (spieren). Bovendien is er een relatief grotere afname van je buikvet.
- mobilisatie en verbranding van vet: door uithoudings-activiteiten zal het verbruik van triglyceriden (vetten) toenemen.
- gemoed: tijdens en onmiddellijk na een inspanning worden in je hersenen chemische stoffen vrijgemaakt (endorfines) die je een gevoel van euforie geven. Door die verbeterde gemoedstoestand zal een dieet ook beter worden volgehouden.
- metabolisme: vooral krachttraining verhoogt het tempo waarmee je lichaam energie verbrandt. Als je sterkere spieren krijgt, zal je lichaam zelfs in rust meer energie verbruiken.
Ongeveer 25% van het gewichtsverlies bij een voedingsdieet is te wijten aan verlies van spiermassa. Naast vetmassa verlies dus spijtig genoeg ook spiermassa. Een fysiek oefenprogramma en spierversterkende oefeningen zorgen ervoor dat dit verlies aan spiermassa beperkt blijft.Globaal is het belangrijk om:
- je leefomgeving aan te passen zodat je gestimuleerd wordt om dagelijks meer activiteiten te doen
- bij gewichtsstabilisatie (met een normaal gewicht) 45 tot 60 minuten per dag fysiek actief te zijn
- vóór gewichtsstabilisatie na gewichtsverlies 60 tot 90 minuten per dag fysiek actief te zijn
Vormen van beweging en fysieke activiteit ter behandeling van overgewicht en obesitas
Het ‘American College of Sports Medicine’ stelde in 2009 dat gewichtsverlies of gewichtsstabilisatie na gewichtsverlies best bekomen worden door calorie-restrictie via dieet enerzijds en anderszijds regelmatige fysieke activiteit waarbij een dagelijks netto (extra) verbruik van 300 calorieën bereikt wordt. Hierbij dient een programma van fysieke activiteiten samengesteld te worden die door de patiënt als aangenaam ervaren worden en quasi levenlang kunnen verder gezet worden.
De vormen van bewegen en fysieke activiteit die aangeraden worden, zijn:
- dagelijks bewegen en wandelen: dagelijks bewegen beperkt zich niet alleen tot sporten. Het is belangrijk dat je zoveel mogelijk beweegt in het dagelijkse leven en zittende activiteiten (zoals TV-kijken) beperkt. Minstens drie keer per week gedurende een half uur wandelen is een realistisch vertrekpunt. Nadien kan je intensiteit en frequentie opdrijven. Wandelen is een ideale therapie voor patiënten met overgewicht, obesitas of na obesitas heelkunde. Onderzoek (Thompson, 2008) toonde aan dat patiënten van middelbare leeftijd die meer dan 10.000 stappen per dag deden, een lager lichaamsgewicht hadden en een lager vetpercentage in vergelijking met hun sedentaire leeftijdsgenoten. 10.000 stappen is de richtlijn voor gezondheidswinst en niet voor gewichtsbehoud, en volstaat zeker niet voor gewichtsverlies.
- outdoor sportactiviteiten: lopen en joggen wordt eerder afgeraden bij obesitas-patiënten gezien de belangrijke belasting van de axiale en perifere gewrichten. Zeker bij pijn dient gestopt te worden met een loop-programma. Bij de keuze van sporten dienen fietsen en zwemmen duidelijk de voorkeur. Het zijn prima vormen van beweging die de heupen en knieën weinig belasten. Nordic Walking wordt zeker ook aangeraden gezien de hartfrequentie zo’n 15% hoger ligt dan bij gewoon wandelen met een energie-verbruik dat 20 tot 30% hoger ligt. Per uur verbrand je 400 calorieën, terwijl je bij stappen zo’n 300 calorieën verbruikt.
- overgewicht en obesitas revalidatie programma: een regelmatige en gestructureerde vorm van fysiek oefenprogramma wordt in ons centrum aangeboden onder de vorm van een revalidatie programma. Naast advies naar dieet via mogelijkheid tot consulteren van een erkend diëtist, zal onder medische supervisie een progressief individueel aangepast oefenprogramma opgesteld worden dat verloopt onder hartfrequentie controle en regelmatig zal getoetst worden aan controle van medische parameters zoals gewicht, BMI, buikomtrek en rustpolsfrequentie. Belangrijk bij deze vorm van fysieke activiteit is dat er een constante medische supervisie en controle is, dat er een vaste structuur opgelegd wordt die vele patiënten belangrijk vinden om het programma te kunnen volhouden en tenslotte dat er een constructieve interactie is met mede-revalidanten.